Sosyal Medya Haber Sosyal Medya Haberlerinin Resmi Sitesi
Google 112. Doğumgününde Nobel Ödüllü Yazar Borges’ı Doodle yaptı.
Borges Hakkında Ekşi Sözlük’ten bir tanım şöyle diyor;
göz ile görmek arasındaki ilişkiyi sorgulamama neden olmuş insanlardan biridir. tıpkı cemil meriç gibi, aşık veysel gibi. “yaşamadım, okudum” diyen bu tutkulu masalcı, bir mabed gibi gördüğü buenos aires milli kütüphane’sine 1955’te müdür olarak atanır ama aynı yıl gözlerini kaybeder. “elimin altında 200 bin cilt kitap ve ben onları okuyamıyordum. hepsi birer tuğla tanesine dönüşmüştü.” fransız etkisindeki hatay’da doğup büyüyen cemil meriç de bütün çocukluğu ve ilk gençliği boyunca görmek istediği paris’e gözlerini kaybetmeye başladığında tedavi için götürülür. “yıllar yılı reyhanlı’nın çamur damlı evlerini seyreden gözlerim, paris’te kapalıydılar. ben paris’i göremiyordum!”.
o perde inmiş gözlerin gerisinden nasıl bir dünya gözükmektedir? renkler de uçup gitti mi? bizi merakta bırakmaz borges; “düşlediğim şey belki de tümüyle anakronik. görme yetimden yararlandığım zamanlardan kalma izlenimlere atıfta bulunuyor olmam mümkündür. şimdi, bir gözümü kapattığımda, bazı renkleri, özellikle de yeşili ve maviyi fark edebiliyorum. sarı beni hiçbir zaman terk etmedi. buna karşılık siyahi yitirdim.. karanlığın eksikliğini çekiyorum. tuhaf, öyle değil mi? karanlıktan yoksun bir kör! uyuduğum zaman bile yeşilimsi ya da mavimsi bir nebülanın içinde buluyorum kendimi.”
annesi ingilizdi ve onunla ingilizce konuşur. çok genç yaşında onu isviçre’ye götürürler ve okuldaki öğretmeniyle fransızca konuşmaya başlar. aynı dönemde bir hocadan da latince öğrenir. babasıyla işe ispanyolca konuşmaktadır. “dolayısıyla, o dönemler, her insanın kendi dili olduğunu dsundum. tuhaf, milyarlarca yöresel dil. ama belki de doğrudur. belki de bunun için birbirimizi anlamıyoruz”.
büyük dedesi ‘general borges’in yerlilerle bir savaşta tek başına yerlilerin üzerine yürürken öldürülmesini kahramanlık destanı olarak görmez. bir askerin cesur olduğunu varsaymak için hiçbir neden yoktur ona göre. “bütün yaşamını rütbe almak için bir kışladan ötekine dolaşmak ve strateji öğrenmekle geçiren bir kişinin cesur olmaya ihtiyacı yoktur. ve elbette o, ülke yönetmek için de hazırlanmış değildir. komuta etmek ve itaat edilmek fikri çocukça bir zihniyete özgüdür. bu da diktatörlerin olgunlaşmamış insanlar olmasını açıklayan şeydir.” savaşlar ve şiddetle dolu bir söykütüğünün mirasçısıdır ancak savaştan da şiddetten de nefret eder. eserlerine yansıtır. “bir bakıma, atalarımın belleği olmuş olmam mümkündür. kim bilir, belki de benim üzerimden savaş ve şiddetle geçmiş yaşamlarını silmeye çalışıyorlar.”
sınırlar ve uluslar düşüncesini saçma bulur. “küçük yaştayken, babamla montevideo’ya gitmiştik. dokuz yaşımda falan olmalıyım. babam bana şöyle demişti: ‘bayraklara, gümrüklere, askerlere, papazlara iyi bak, çünkü bütün bunlar ortadan kalkacaklar ve çocuklarına onları görmüş olduğunu anlatabileceksin’. tam tersi oldu. bugün(1978), hiç olmadığı kadar çok sınır, hiç olmadığı kadar çok bayrak var. ve babam aynı zamanda da vejetaryen olduğundan, daha sonra, ‘ben içerde et satılan bir dükkan bile gördüm’ diyebilmem için bana bir de kasap dükkanı göstermişti.. babam belki de haklıydı. bu hiç şüphesiz gerçekleşmesi birkaç yüzyıl alacak erken bir kehanetti.”
etimoloji en büyük tutkularından biridir. her borges seven insana da sonunda bulaşacak bir tutkudur bu. ama haksız midir? “sözcüklerin kökeni kuşaklarınkinden de daha geriye gider. sakson dilinde “renksiz” anlamına gelen bleich sözcüğüne bakın. iki zıt anlam doğrultusunda evrim geçirmiştir. ispanyolcada ‘beyaza(blanco) ve ingilizcede de ‘siyah’a(black) doğru.”
kum saatlerini, haritaları, on sekizinci yüzyıl tipografilerini, beydeba’yı, şiraz’ı, isfehan’ı, kutsal kitapların dilini, tangonun arzu kokan ritmini, aynaları, labirentleri seven insanlar, borges’i de severler.
ben, #4154580
