Toplum, sosyal medya ile belli belirsiz mecburi bir ilişkiye girdi. Sosyal medyanın dönüştürme gücü, toplumun değişime açık yönü, iletişimin sihirli gelişimi toplumu etkileme noktasında tarihte iç olmadığı kadar etkili olmaya başladı.
Sosyal ağların günlük hayata etkisi, kültüre sanata, katkısı ve/veya baskısı, toplumların geleceğinde söz sahibi olma imkanı, sosyal medya toplumun önünde fırsat ve dejavantaj olarak irdelenmesi gereken koca bir yapı olarak duruyor. Toplumun en küçük yapı taşı aile, sosyal medya aileyi nasıl etkiliyor?
Aileler daha mı mutlu? Facebook Messenger üzerinden askerdeki oğlu ile konuşan bir anne, facebook albümlerinde akrabalar, sürekli etkişelim, haberdarlık ve ortak paylaşımda zirve, linkedin’de iş bulan aile bireyi, öte yandan yıkılan yuvalar, aile bireylerinden çalınan vakit, uykudan çalınan vakit, dijital kaytarma.
Sosyal medya ve Bilgi Kirliliği
Sosyal medya ile birlikte özellikle ergenler ve genç kullanıcılar, bilgiyi süzgeçten geçirmiyor, bir bilginin en önemli kriteri onun doğru olması değil çok paylaşılması, eğer o bilgi çok beğen alıyorsa, çok rt ve favori alıyorsa paylaşılmalıdır.
Öte yandan nereden doğrulayacak bilgiyi, bağımlı ve taraflı olduğu bilinen arkasındaki dev sermayelerle ve medyayı baskı aracı olarak kullanmaktan başka ulvi gayesi olmayan patronların medyası mı? Özellikle görseller videolar aracılığıyla ciddi anlamda bir algı yönetimi yapılıyor, yanlış bilgi ışık hızı ile doğru bilgi kaplumbağa hızıyla yayılıyor, 140 karaktere sığmıyor diye kesilen ya da az harfli eş anlamları ile değiştirilen ayetler hadisler, veciz sözler!
Sosyal medya ve manipülasyon
Sosyal medya vesilesiyle kaynağı, doğruluğu bilinmeyen, hassas noktalara dokunan, toplumsal huzursuzluğu tetikleyen olaylar, istihbarat örgütlerinin sosyal medyayı kendi çıkarları için kullanması, yeni haberlere düşen bilgiye göre ABD yönetiminin, Küba’daki komünist hükümeti yıkmak için Twitter benzeri “ZunZuneo” adlı bir sosyal paylaşım ağı kurması..
Sosyal medya manipülatif oluşumları hareketleri deşifre etmeyi öğrenmeli, kendi oto-kontrol sistemini oturtmalı. Akil fenomenler belki de bu noktada öncülük yapabilir ya da yine toplumun sevdiği kanaat önderleri, sosyal medyayı da aktif kullanarak burada bir bilinç oluşturmayı hedefleyebilir yoksa sosyal medyanın kırılgan yapısı, manipülasyona her zaman açık olacaktır.
Sosyal medya ve İletişim
Sosyal medya iletişimde herkese bir fırsat eşitliği sunmuştur, sosyal medyayı iletişim için kullananlar bu işi sanata dönüştürecek kadar başarılı işler çıkarmıştır. İletişim alanında etkileşim ve sosyalleşmenin zirve yapması, toplumsal grupların sosyal medya üzerinden bir araya gelerek, toplumsal uzlaşı noktasında zemin hazırlanması, farklı etnik grupların birbirini tanışaması, sosyal arkadaşlıkların yer ve zamandan bağımsız gelişmesi sosyal medyayı çekici hale getirmeye yetiyor.
Sosyal medya ve pazarlama
Sosyal medya özellikle vahşi kapitalizmle yönetilen ülkelerde açılan kurslarla, ajanslar eliyle sadece dijital pazarlama alanında kullanılmak üzere bir algı oluşturuluyor, batılıların ağızdan ağıza pazarlama dedikleri bizim ise kulaktan kulağa pazarlama dediğimiz yöntemle, ürün veya hizmet hakkında olumlu konuşmaların sosyal medyada artması, sosyal medya arkadaşlıkları üzerinden önerilerin beğenilen çoğaltılması hedefleniyor.
Sosyal medya bu alandaki tabi ki kullanılabilir hatta kaliteli hizmet ve ürünlerin son kullanıcıya ulaşması açısından muhteşem faydaları da olabilir burada da maalesef fake(sahte) kullanıcı ve paylaşılamlar balon etkileşimlerin önüne geçilemiyor. Her ne kadar sosyal ağlar bunu önlemek için mücadele verse de şimdilik bir çözüm bulunmuş değil.
Sosyal medya ve narsizm
Narsizm illeti sosyal medya ile bir veba gibi yayılmaktadır, ergenler üzerinden hastalık boyutunda fiziksel, zihinsel gelişimi ve günlük yaşamı olumsuz etkilemektedir, sürekli paylaşımların beğenilmesi istemek, daha çok takipçiye ulaşmak, daha çok rt almak, bloğunun daha çok ziyaretçi alması vb istatistiki veriler üzerinden içerikten yoksun, suni bir kendini beğenmişlik olgusu sosyal medya kullanıcılarını sarmaktadır, az paylaşım ile kendini değersiz hissetme, sosyal medya kavgaları üzerinden, sexting vakaları ve benzeri durumlarda intihara kadar gidecek bir halet-i ruhiyeye davetiye çıkarmaktadır.
Bugun yapılan araştırmalarda kullanıcıların en az %20’sinin tuvalette sosyal medya kullandığı yine büyük bir oran kullanıların sabah kalktığındailk iş olarak sosyal medyasına baktığı ortaya çıkmıştır, sosyal medya bağımlılığı da bu anlamda yakın gelecekte toplumun başını ağrıtacaktır.
Sosyal medya ve arap baharı
Arap baharı bize en yakın coğrafyayı yani ortadoğu’yu toz duman etti. Wikileaks’ten sızan bilgi ve belgeler ile toplumsal kaynamanın başladığı varsayılan Arap Baharı, Tunus’ta el arabasında sebze satan bir işportacının kendisini yakması ile somut olarak start almış oldu. Sonra ardı sıra, Mısır, Libya, suriye yemen, ırak devam etti ve hala suriye iç savaşı sürüyor.
Mısır’da tekrar eski sisteme dönülmüş durumda. Libya bir çok bölgeye ayrılmış durumda, Arap Baharı’nda çocuklarının adını facebook koyan araplar gibi fantastik haberlerin gölgesinde asıl fotoğrafı görmemiz engelleniyor, Arap Baharı ile hedeflenen neydi ne gerçekleşti?
Mısır örneğinden hareketle Arap Baharı’nın mısırdaki öncülerinden 6 nisan hareketi Mısır’ın ilk demokrası ile seçilmiş Cumhurbaşkanı Mursi cunta ile devrildiğinden tepkisi ne olmuştur mesela? Rabia medyanında binlerce İhvan mensubu öldürüldüğünde kimler karşı çıkmıştır? Arap baharından istenilen sonuç nedir? Neden Suudi Arabistan’da en ufak bir toplumsal hareket gözlenmemiştir. Uluslararası güçler arap gençlere sosyal medya eğitimi vermiş midir? Maddi manevi desteklemiş midir? Bunlar iyi araştırılmalı akademik çalışmalar yapılmalıdır.
Sanıldığı gibi twitter facebook arap baharında çok etkili değildir en büyük etki Katar Merkezli el cezire kanalı tarafından yapılmıştır, o dönem için arap dünyasında en çok twitter kullanan ülke Kuveyt’tir orada da oran %9’u geçmemiştir. Eylemciler forumlarda bloglarda daha çok örgütlenmişlerdir. Arap baharından sonra arap dünyasında sosyal medya kullanımı zirve yapmış, hatta arap kraliyet aileleri ve petrol zenginleri twitter’a ortak olmuşlardır. Şimdi Google tüm dünyaya gökyüzünden internet sağlayacak bir teknoloji üzerinde çalışmaktadır. Arap Baharı diktörlerin yıkılması açısından son derece önemli, küresel güçlerin halkın eliyle arap dünyasında iş tutması açısından dikkatli olunması gereken bir olaylar zinciridir.
Sosyal medya Dili
Sosyal medya dili nesiller arasındaki uçurumu da tetikleyecektir, sosyal medya diline hakim olan firma, devlet, parti, anne baba, kazanacaktır. Mevlana’nın bir sözünde “senin bildiğiniz karşıdakinin anladığı kadardır” diyor sosyal medya dilini bilmeyen toplumda hızlıca ötekileşecektir. Peki sosyal medya dili nedir nasıl kazanılır, bir kere iyi bir sosyal medya kullanıcısı olmak şarttır, sosyal medya paylaşımlarından samimi olmak, esprili bir dil kullanmak, sözünde durmak, saygılı olmak, sosyal olmak, sosyal medya arkadaşlıklarına sadık kalmak, paylaşımlara katılmak önemlidir, eski atasözleri, deyimler gibi sosyal medyanında bir kavram listesi vardır ve siz o kavramları bilerek sosyal medya diline angaje olmanız gerekmektedir.
Sosyal medyanın umut verici yanları
Dünyanın tüm dev medyasının en fazla 6 aile tarafından idare edildiği düşünülürse kartel medyası denilen yapıyla mücadele de medyanın bireyselleşmesi önemlidir, medyanın sosyalleşmesi, halka( onların tabiriyle ayaktakımına) inmesi, medyayı elinden bulunduranlar açısından bir dezavantajdır, bu alanı kontrol edemedikleri sürece güvende olmadıklarını bilmekte ve huzursuz olmaktadırlar, Amerikan menşeili sosyal ağları bir kenara bıraksanız bile web 2.0 ve çok yakın gelecek web 3.0 ile birlikte kullanıcılar sosyal medya kazanımlarından vazgeçmeyeceklerdir, reklamlardan pay isteyecekler, gücünden sözü değil sözün gücüne olan inançları artacaktır.
Yetenekli kullanıcılar, birilerinin referansına ihtiyaç olmadan kolayca sivrilebilecek, medyanın kalitesi artacak, doğru bilgi ve doğru habere ulaşma kanalları engellenemez şekilde çoğalacaktır. Şimdi olduğu gibi gazetesinden daha çok takipçiye sahip köşeyazarları, Ülke gündemini değiştirebilen sosyal medya fenomenleri, tüm duyarlılığımızı alt üst eden bir görüntü, haklı ile haksızı ayırt edecek multimedya içerikler şeffaf bir toplumun önünü açacaktır.
Son olarak; sosyal medya kazanımlarının artması, sosyal medyanın bilinçli kullanılması, sosyal medya konusunda bilgi alınması zorunlu olmalıdır, Okullarda dijital medya okur yazarlığı derslerinin zorunlu olması gerekmektedir. Ailelerin sosyal medyayı yasaklamak yerine sosyal medyada çocukları ile arkadaş olmaları onların doğru kullanmalarını teşvik etmeleri gerekmektedir. Türkiye’nin yerli bir sosyal ağ projesini çok acil başlatması, yerli arama motoru’nun yerli otomobilden daha önemli olduğunun farkına varması gerekmektedir.